Na rynku dostępne są łożyska toczne i ślizgowe. Czym się różnią? W jakich miejscach się je stosuje? Które są lepszym wyborem? Odpowiedzi na te pytanie znajdziesz w dzisiejszym artykule.
- Łożyska toczne – ogólna charakterystyka
- Łożyska ślizgowe – ogólne informacje
- Zalety łożysk
- Toczne czy ślizgowe?
Zarówno łożyska ślizgowe, jak i toczne mają swoje wady i zalety. Bywa, że jeden wariant sprawdzi się lepiej w danej aplikacji, niż drugi i na odwrót. Dlatego, zanim zdecydujesz się na konkretny model, należy przeanalizować dokładnie parametry zarówno łożysk tocznych, jak i ślizgowych i zestawić je z wymaganiami danego miejsca.
Łożyska toczne – ogólna charakterystyka
Łożyska toczne składają się z pierścienia wewnętrznego oraz zewnętrznego, koszyka i elementów tocznych o różnych kształtach, na przykład kulek, baryłek lub walców. Kształt zależny jest od rodzaju łożyska. Biorąc pod uwagę ogólny podział według kryterium związanym ze wspomnianymi elementami tocznymi, możemy wyróżnić łożyska kulkowe, igiełkowe, walcowe, baryłkowe i stożkowe. Każde z tych modeli różni się między sobą parametrami – to znaczy, jeden wariant może przenosić tylko obciążenia wzdłużne, drugi tylko osiowe, trzeci oba. Te właściwości należy brać pod uwagę podczas wyboru łożyska tocznego do konkretnej aplikacji. Parametry zestawiamy z wymaganiami stawianymi przez maszynę, warunki pracy i otoczenie.
Na rynku dostępne są łożyska, których elementy toczne zostały wyprodukowane z różnych materiałów. Najpopularniejsze i właściwie standardowe to produkty ze stali. Oprócz tego można znaleźć łożyska z częściami tocznymi wykonanymi z tworzywa sztucznego i ceramiki. Wybierać można także między modelami otwartymi, jednostronnie czy dwustronnie uszczelnionymi, w tym stykowe i bezstykowe. Wszystkie te możliwości oraz właściwości są uzależnione od aplikacji, w której łożysko będziemy montować.
Łożyska toczne przenoszą obciążenia osiowe, promieniowe lub złożone. Niektóre modele mogą przenosić tylko jeden rodzaj obciążenia, inne – dwa. Na przykład seria walcowa i po części igiełkowe nadają się tylko i wyłącznie do obciążeń promieniowych. Baryłkowe łożyska w wariancie wzdłużnym natomiast doskonale sprawdzą się przy przenoszeniu obciążeń złożonych.
Łożyska ślizgowe – ogólne informacje
Łożyska ślizgowe nie mają elementów tocznych, które w wariancie tocznym oddzielają części łożyskowania. W mechanizmie tym wał czy czop przesuwają się po powierzchni ślizgowej. Ściślej rzecz ujmując, ślizgowy ruch pojawia się między częścią łożyskowaną a częścią ślizgową łożyska. Aby uniknąć tarcia między tymi elementami, które niekorzystnie wpływa na żywotność oraz skuteczność łożyska, należy zastosować odpowiedni środek smarny.
Łożyska ślizgowe dostępne są w kilku wariantach. Najpopularniejsze modele to:
- łożyska wzdłużne
- łożyska promieniowe
- półpanwie
- wstęgi
Mechanizm można podzielić także na łożyska suche, powietrzne oraz olejowe, w tym hydrostatyczne i hydrodynamiczne.
Do zalet tego rozwiązania specjaliści zaliczają przede wszystkim cichą pracą. Ponadto łożyska ślizgowe doskonale radzą sobie przy bardzo dużych obciążeniach, które pojawiają się przy małych obrotowych oraz wychylnych ruchach. Wysokiej jakości modele świetnie sprawdzą się również w ekstremalnych warunkach, na przykład tam, gdzie mamy do czynienia zarówno z wysokimi, jak i niskimi temperaturami. Łożysko ślizgowe stosuje się w każdej gałęzi przemysłowej – szczególnie, gdy mamy mocno ograniczoną przestrzeń.
Zalety łożysk
Aby dokonać dokładnej analizy wad i zalet łożysk, należy zestawić wariant toczny ze ślizgowym. I tym samym seria toczna charakteryzuje się:
- niższym tarciem
- niższym poziomem w przypadku wytwarzanego ciepła
- mniejsze drgania, które mogą występować przy niskich prędkościach
- mniejsze wymagania w przypadku smarowania, szczególnie w modelach bezobsługowych
Ale jak wiele rozwiązań, również i łożysko toczne ma swoje wady. Tu również zestawiając z modelami ślizgowymi, do minusów zaliczamy:
- wymagają specjalnych uszczelnień, by do wnętrza nie przedostawały się różnego rodzaju zanieczyszczenia, niekorzystnie wpływające nie tylko na środek smarny, ale i elementy toczne
- pobudzają drgania mechaniczne i tym samym obciążenia dynamiczne przy wysokich prędkościach – dlatego zawsze należy sprawdzić informację od producenta, jaka prędkość obrotowa jest dopuszczalna
- przez cały okres pracy należy utrzymywać smar w idealnej czystości, ponieważ wszelkie zanieczyszczenia zaniżają żywotność łożyska
Oczywiście to nie wszystkie wady i zalety łożysk tocznych. Najłatwiej wyszczególnić je na konkretnych przykładach, zestawiając ze sobą różne warianty produktów. Na tej podstawie również dobieramy łożysko do konkretnej maszyny czy urządzenia przemysłowego.
Toczne czy ślizgowe?
Wszystko zależy od aplikacji i wymagań stawianych przez maszynę oraz warunki pracy i otoczenia. Przed wyborem należy przeanalizować parametry danego rodzaju i zestawić z tym, czego potrzebujemy. Informacje szczegółowe dostępne są między innymi na stronach producentów. Możesz również ściągnąć katalog łożysk tocznych lub ślizgowych konkretnej marki, które również wypełnione są ogromną ilością informacji technicznych na temat produktów.
